Loslaten melkquotum: laat koe niet het slachtoffer worden

Met het loslaten van de melkquotering per april 2015 lijkt de melkveehouderij door schaalvergroting en intensivering de vee-industrie achterna te gaan. Voor de koeien dreigt levenslange opsluiting. Op 20 februarivindt hierover in de Tweede Kamer een plenair debat plaats, waarbij de Dierenbescherming aandringt op maatregelen om het welzijn van de dieren te waarborgen.

Voor de koeien zijn de gevolgen van de opkomende schaalvergroting en intensivering groot. De dieren geven al twee keer zoveel melk als een halve eeuw geleden en nu dreigt bovendien een levenslange opsluiting. Naarmate melkveebedrijven groter worden, wordt er namelijk minder geweid. Boven de 150 koeien is het zelfs een zeldzaamheid. En dat terwijl weidegang heel belangrijk is voor het welzijn van de koe.

In de wei hebben dieren ruimte voor kuddegedrag en kunnen ze comfortabel lopen en liggen. Binnen is de bewegingsruimte krap en de ondergrond hard. Dit leidt tot stramheid, slijt- en doorligplekken en klauwontstekingen. En ook het ethische argument dat alle dieren er recht op hebben om naar buiten te gaan als hun conditie en het weer dat toelaten, weegt mee. Helaas is dat recht in de intensieve veehouderijen grotendeels verloren gegaan.

Bezuinigen op dierenwelzijn

Het is een veelvoorkomend misverstand dat melkveehouders moeten reageren op de afschaffing van de melkquotering in 2015 met schaalvergroting en intensivering. Schaalvergroting vergt namelijk veel vreemd vermogen, waardoor bedrijven onherroepelijk te maken krijgen met schommelende omzetprijzen. Dit leidt tot de drang om zoveel mogelijk melk tegen zo laag mogelijke kosten te produceren. Zij moeten op den duur steeds meer bezuinigen, ook op dierenwelzijn.

Om dit te voorkomen zou de zuivelsector zich beter kunnen richten op melk met meerwaarde, zodat het kan worden afgezet bij de merendeels kritische, hoog opgeleide en welgestelde consumenten in Noordwest Europa. Als burgers wat meer betalen, krijgt de melkveehouder een redelijk inkomen, waarmee hij aan verdere verduurzaming en een hoger dierenwelzijn kan werken.

Weidegang economisch aantrekkelijk

De Dierenbescherming stuurt in haar brief aan de Tweede Kamer aan op maatregelen om weidegang te behouden en van bulk naar meerwaardeproducten te gaan. Zij benoemt onder meer het zodanig verhogen van premies door de zuivelsector dat weidegang in alle gevallen economisch aantrekkelijk wordt ten opzichte van het permanent opstallen van de dieren.

Dagblad Trouw publiceerde woensdag 19 februari een opinieartikel van directeur van de Dierenbescherming Frank Dales over de gevolgen van de afschaffing van de melkquotering voor koe én boer.