Ganzenkennis
Je ziet ze vast weleens vliegen in de lucht in een mooie V-vorm. Groepen ganzen die van plek naar plek reizen door de lucht. In Nederland zie je meer ganzen in de herfst en winter. Er komen veel groepen ganzen naar ons kikkerlandje om hier te overwinteren. Deze ganzen komen uit de koude gebieden rond de poolcirkel zoals Siberië en Nova Zembla. Hier wordt het tijdens de winter te koud voor ze. Ook zijn er ganzen die het hele jaar door in Nederland wonen.
Een vrouwtjesgans wordt een gans genoemd. Een mannetjesgans heet een gent. Als een mannetje en een vrouwtje een paar vormen, blijven ze meestal hun hele leven samen. Ganzen zijn dus hele trouwe dieren.
Watervogel
Ganzen zijn familie van zwanen en eenden. Al deze dieren horen bij de dierenfamilie ‘watervogels’. Zwanen, eenden en ganzen kun je bijna altijd vinden in de buurt van het water. Om uit te rusten verblijven ze het liefst midden op het water. Ver weg van gevaren zoals de vos en de mens.
Overdag zijn ganzen voornamelijk op het land te vinden. Ze leven bijvoorbeeld aan de kust op de kwelders langs de zee, op gras en op akkerland. Ganzen grazen in de gebieden waar ze leven, eigenlijk zoals koeien in de wei. Ze vinden gras dan ook lekker om te eten. Omdat ganzen grazen zo lekker vinden, hebben ze stevige poten die midden onder hun lichaam zitten. Hierdoor kunnen ze goed lopen en goed voorover bukken om te grazen.
Ganzenkuikens
Ganzenkuikens worden geboren uit bevruchte ganzeneieren die worden uitgebroed. Dit uitbroeden duurt ongeveer vier weken. De vrouwtjesganzen maken eerst een nestje op de grond, dat ze bekleden met dons. Dit dons plukken ze uit hun eigen borst.
Als de eieren uitkomen, kunnen de kuikens al snel lopen en zwemmen en hun eigen voedsel zoeken. Hun ouders houden de kleintjes nog wel warm en bewaken ze goed.
Gans op je bord
In Nederland eten sommige mensen ganzen. Vooral ganzenlever is populair. Soms zijn dit wilde ganzen waarop gejaagd is. Zoals je nu weet zijn een mannetjes- en vrouwtjesgans, paartjes voor het leven. Het is daarom zielig als één van de twee wordt doodgeschoten en het mannetje of vrouwtje zonder zijn maatje verder moet leven.
In andere landen hebben sommige ganzen het nog slechter. In Frankrijk worden ganzen bijvoorbeeld vetgemest met een buis die in hun keel gestoken wordt. Door deze buis komt een maismengsel binnen en dat is helemaal niet fijn. Ganzen krijgen hier pijn van, kunnen moeilijk ademhalen en worden bang. Na een tijdje zijn ze zo dik dat ze bijna niet meer op hun pootjes kunnen staan. Dan worden ze geslacht en opgegeten (op de menukaart heet dit gerecht ‘Foie gras’). Verder gebruiken mensen ganzendons voor kussens en kleding.
Jacht op ganzen
De meeste ganzen zijn beschermde dieren. Ze mogen niet zomaar gedood worden. Toch gebeurt dit wel in ons land. Als ganzen bijvoorbeeld bij een boer het gras opeten en vertrappen, mag de boer van de overheid de ganzen verjagen of afschieten. Ook rond het vliegveld Schiphol worden veel ganzen weggejaagd, neergeschoten of vergast. Ze mogen niet in de buurt van de vliegtuigen komen, want dat is gevaarlijk!
Soorten ganzen
- De Kolgans
In ons land leven ongeveer 15 verschillende soorten ganzen. De meeste ganzen die je hier tegenkomt zijn Kolganzen, Brandganzen of Grauwe ganzen. De Kolgans heeft een wit randje om z’n snavel en een bruingrijs lichaam met zwarte strepen op de buik. Een Kolgans kan wel 78 centimeter lang worden.
Deze gans overwintert in ons landje en gaat in de lente weer terug naar Siberië of het noordwesten van Rusland om te broeden. Steeds meer en meer van deze ganzen blijven ‘plakken’ in Nederland, in plaats van terug te vliegen broeden ze hier. - De Brandgans
De Brandgans is een wit-zwart-grijze gans met een wit gezicht. Deze gans is een stuk kleiner dan de Kolgans en de Grauwe gans, hij wordt maximaal maar 70 centimeter. De Brandgans broedt nog maar 30 jaar in Nederland, hij heeft hier dus nog maar net z’n plekje gevonden! - De Grauwe gans
De Grauwe gans heeft een bruingrijs lichaam met een iets lichtere bruingrijze hals en kop. Hij kan iets groter worden dan de Kolgans, namelijk 84 centimeter!
Deze gans broedt in Nederland. Hij blijft dus het hele jaar in ons landje. 30 jaar geleden was de Grauwe gans een hele zeldzame vogel in Nederland en moest er worden voorkomen dat de ganzen zouden verdwijnen uit ons landje. Dat heeft geholpen, want nu zijn er juist heel veel Grauwe ganzen in Nederland!
Wat doet de dierenbescherming voor de gans?
De Dierenbescherming vindt dat er andere oplossingen moeten komen voor het afschieten van ganzen. Ganzen lijden hier namelijk erg onder. Ganzenfamilies vallen uit elkaar en de overlevende ganzen raken in de war. Ook gaat het schieten soms niet helemaal goed. De gans leeft dan nog, maar heeft een hagel in zijn lichaam zitten. Hierdoor kan het diertje veel pijn hebben.
Ganzen moeten met rust gelaten worden. Er zijn betere oplossingen voor de overlast van ganzen. Er kunnen bijvoorbeeld speciale ganzengebieden gemaakt worden in Nederland, met eten dat ganzen extra lekker vinden. Zo kunnen groepen ganzen naar deze veilige gebieden gelokt worden. Voor land waar ganzen niet mogen komen, kunnen bijvoorbeeld vossen of robotvogels op het land gezet worden. Ganzen zijn bang voor vossen, want de vos lust wel een lekker gansje.
De Dierenbescherming
Er leven veel dieren in Nederland. Dieren in de natuur, zoals vogels en vissen, maar ook huisdieren. Daarnaast houden we dieren voor hun vlees, eieren of de melk.
Helaas gaat het niet altijd goed met de dieren. De Dierenbescherming is een organisatie die zich inzet voor alle dieren in Nederland die hulp nodig hebben. Hiervoor heeft de Dierenbescherming bijvoorbeeld dierenasielen en rijden onze dierenambulances het hele land rond. En onze inspecteurs houden dieren goed in de gaten. De Dierenbescherming vraagt ook aan de regering om strengere regels en wetten te maken om de dieren te beschermen, zoals wetten over proefdieren.
Wist je dat?
- De slagpennen van ganzen vroeger werden gebruikt om mee te schrijven met inkt?
- Ganzen wel 30 jaar oud kunnen worden?
- Volwassen ganzen in de rui al hun slagpennen tegelijk verliezen? Hierdoor kunnen ze een maand niet vliegen!
- Ganzen een heel hard geluid kunnen maken als er gevaar dreigt? Dit wordt gakken genoemd.
- Ganzen in een V-vorm vliegen om energie uit te sparen? De ganzen die vooraan vliegen moeten het hardst vliegen, de ganzen die achteraan vliegen het minst hard. Ganzen wisselen elkaar gelukkig vaak af, zodat de voorste niet oververmoeid raakt.
Meer informatie
Hier kun je nog meer informatie vinden voor je spreekbeurt: