Geen plek voor wilde dieren in Nederland?

Afgelopen zondag besteedde De Monitor aandacht aan 'Wilde natuur in Nederland'. Je zou zeggen dat het programma gaat over natuur, maar eigenlijk ging het over wilde dieren: de bever, de wolf en het edelhert. En die wilde dieren zijn zeer 'succesvol'. Zo succesvol dat ze niet in de ‘wilde natuur’ blijven. Omdat zij het zo goed doen zijn die gebieden ‘vol’ en gaan ze op zoek naar nieuwe plekken om te leven. Vol enthousiasme gaan ze op pad en voor je het weet lopen ze door onze dorpen, op onze snelwegen en graven ze in onze dijken. Allemaal van ons, van mensen, niet van wilde dieren. Nou dát vinden mensen dus niet oké, met als gevolg grootschalig afschot of in elk geval flinke discussies daarover als het wettelijk gezien niet mag (wolf) of bijna niet mag (bever).
Femmie Smit

Door: Femmie Smit Programmamanager In het Wild Levende Dieren

Geen plek voor wilde dieren in Nederland?

Echte natuurlijke processen mogen niet?

Trouwens ook als ze wel binnen het gebied blijven, weliswaar gedwongen door hekken, vinden mensen dat niet oké. Want als er geen jacht plaatsvindt of als er geen grote roofdieren zijn, gaan succesvolle dieren dood door gebrek aan voedsel of ziektes. En dat vinden we niet erg als we het niet zien (roodborst in de bosjes in de winter), maar wel als we het wel kunnen zien (edelhert in de Oostvaardersplassen) en we bovendien ook nog eens vinden dat dit toch geen échte wilde natuur is, maar iets dat door mensen is gecreëerd. Dan raak ik toch verward. In een stuk van Nederland waar wel ruimte is voor wilde natuur, grijpen we fiks in door dag in dag uit meer dan 40 edelherten af te schieten met alle stress en verstoring van dien, omdat echte natuurlijke processen niet plaats mogen vinden?


18% natuur in Nederland

Het wrange vind ik, is dat er én niet veel natuur mag zijn (slechts 18% van de Nederlandse bodem heeft de bestemming natuur gekregen - de rest is landbouw, stad of infrastructuur - en dit ligt versnipperd door het land heen) én dat de dieren die daarin leven dan ook niet volgens een natuurlijk proces mogen leven. Het dier mag niet dood gaan aan een natuurlijk oorzaak, maar liever aan een kogel. En de natuur moet er zo uitzien, zoals wij verwachten dat het eruit zou moeten zien. Met struikjes, bosjes, riet en vogels en schietmotjes. Maar het mag er niet uitzien als een kale savanne of een waterpeil hebben dat niet past bij andere plantjes en diertjes. Ziet het er niet uit zoals wij het mooi vinden, dan gaan we sturen. Via afschot, maar ook door allerlei andere kunstmatige ingrepen te realiseren, zoals het ondermijnen van een beverdam met een pijp zodat het water er toch onderdoor gaat. Dat was nou net niet wat de bever in gedachte had. En dus stopt het diertje de pijp vol met takken, zodat er alsnog een verhoogd waterpeil ontstaat (te hoog volgens ons).


Geen geld voor oplossingen?

Als je dan ook de vraagt stelt of er ruimte is voor wilde natuur en wilde dieren in Nederland, lijkt het antwoord NEE. Niet omdat er geen ruimte is, maar omdat men er geen ruimte voor wil maken. De natuurlijke processen kan men niet aan, ongeacht of we die nu zelf gecreëerd hebben (Oostvaardersplassen) of dat zij op natuurlijke wijze ontstaan (zeehonden die de maximale draagkracht op natuurlijke wijze bereiken en ook in de natuur sterven door natuurlijke processen zoals ziektes). Daarbij komt dat daar waar wilde dieren de grenzen van het natuurgebied overschrijven en het cultuurlandschap intreden, men niet creatief wìl zijn. Dan kan men plotseling niet investeren in oplossingen om wel samen te kunnen leven. Bevers in dijken zijn niet ideaal, maar ik kan me toch echt niet voorstellen dat de almachtige mens, met al zijn innovaties, technieken en onderzoeken, en die derhalve naar de maan kan vliegen, het niet voor elkaar krijgt om een dijk bevervrij te houden. Volgens mij is het eerder dat deze tak van sport niet voldoende opbrengt. Er is geen goed verdienmodel (dit omdat het doden van dieren geen drol kost). En dus is dat altijd goedkoper dan het investeren en implementeren van innovatie. Best jammer op z'n zachts gezegd.

Alternatieven en oplossingen

Gelukkig zijn er nog pioniers die stug volhouden en innovatieve producten ontwikkelen of op de markt brengen. Mijn hoop is dat deze pioniers erin slagen om producten op de markt te zetten die ervoor zorgen dat wij wel kunnen samenleven met wilde dieren. Of zij nu in de wilde natuur of het cultuurlandschap leven. Ik vrees dat alleen dan, en met steun van de politiek die duidelijk beslist over het lot van wilde dieren, wij kunnen zeggen dat er wel ruimte is voor 'lastige' wilde dieren.