Verslag Paardenmarkt Oudeschoot

Hieronder volgt een overzicht van op markten van toepassing zijnde regelgeving, zoals het Ministerie van Economische Zaken heeft aangegeven. Het betreft de Wet Dieren (WD), het Besluit houders van dieren (Bhvd) en de Transportverordening (Tv). Daarbij lees je per artikel hoe we de Paardenmarkt Oudeschoot hierop beoordeeld hebben.

1. Art. 2.1 (WD) Dierenmishandeling: Het is verboden zonder redelijk doel of met overschrijding van zodanig doel toelaatbaar is, bij een dier pijn of letsel te veroorzaken dan wel de gezondheid of het welzijn van het dier te benadelen.

De markt begon vroeger dan ons was medegedeeld. Wij waren rond 05:25 uur aanwezig, zodat wij op tijd zouden zijn voor de starttijd van 06:00 uur. Toen wij arriveerden stonden er al ruim honderd paarden op de markt en de meeste paarden bleken al te zijn uitgeladen. Aangezien het meest herkenbare deel van paardenmishandeling plaatsvindt bij het laden en lossen, hebben wij hier helaas weinig beelden van. Ook de agressieve sfeer richting onze medewerkers zorgde ervoor dat er geen beelden zijn van het laden van de paarden. Dit vond namelijk plaats op enkele honderden meters van de markt af. Te ver van het publiek dat door hun aanwezigheid de agressie enigszins in toom kon houden.

Het minder goed herkenbare deel van mishandeling – de onnodig hoge mate van stress – leek op deze markt meer aanwezig dan anders. Er heerste gedurende de gehele dag veel onrust bij de paarden.

2. Art 2.8 1^ lid onder a (WD) en art 2.16 derde en vierde lid (WD): Het is verboden lichamelijke ingrepen te verrichten en met dieren waarbij een verboden ingreep is uitgevoerd deel te nemen of toe te laten aan een tentoonstelling of keuring.

Er zijn geen paarden gezien met herkenbaar verboden ingrepen, zoals een gecoupeerde staart.

3. Artikel 1.3. eerste lid (Bhvd): Het is verboden om jezelf van een dier te ontdoen, een dier te schoppen of zodanig te slaan dat dit letsel ten gevolge heeft.

Er zijn meerdere incidenten waargenomen waarbij paarden werden geslagen. Dit gebeurde meestal met de wandelstok. Wij hebben niet alle incidenten kunnen vastleggen, omdat deze plotseling optraden.

4. Art 1.6 eerste lid (Bhvd): De bewegingsvrijheid van een dier wordt niet op zodanige wijze beperkt dat het dier daardoor onnodig lijden of letsel wordt toegebracht.

Het aanbinden van de paarden was op deze markt dramatisch te noemen. Er zijn meer dan dertig paarden losgebroken. Het aanbinden was te kort, vooral ook omdat de ijzeren stang – waar het touw aan vastgeknoopt werd – te hoog was. Paarden hadden hierdoor geen ruimte om te liggen. Daarnaast konden paarden zich ook vastdraaien en verwonden aan de ijzeren stang.

5. Art 1.6 tweede lid (Bhvd): Een dier wordt voldoende ruimte gelaten voor zijn fysiologische en ethologische behoeften.

Dit onderdeel is op veel punten niet geslaagd. Om alleen al te beginnen bij het drinkwater. Er was op deze markt wel drinkwater aanwezig. Er stonden meerdere grote emmers, die ruim 100 liter water per stuk konden dragen, verspreid over de markt. Voor het oog leek het alsof de paarden erbij konden, maar uit een zorgvuldige observatie bleek dat 7 op de 8 paarden er niet bij konden. De voedselvoorziening was dramatisch te noemen. De paarden stonden weliswaar op het gras, maar veel paarden konden de grond niet bereiken vanwege het korte aanbinden. Waar het wel kon, daar was het bereikbare stuk gras zeer beperkt en vaak al snel weggetrapt door de stress van paarden. Er is slechts bij vier paarden hooi gezien.

De mogelijkheid tot vluchten werd nergens gegund. Meerdere paarden waren zeer onrustig en de eigenaren hadden deze onrust moeten ontladen. In plaats daarvan werd er vaak extra stress toegevoegd door geschreeuw en slaan met de stok. In één geval werd er wel (onbedoeld) voorzien in de behoeften van in ieder geval één paard. Er werd namelijk een merrie gedekt.

6. Art 1.6 derde lid (Bhvd): Een dier wordt indien het niet in een gebouw wordt gehouden, bescherming geboden tegen slechte weersomstandigheden.

Het was een koude ochtend en de verwachting was dat het een gure dag zou worden. Dit bleek uiteindelijk niet het geval te zijn, maar er waren geen tekenen van voorbereiding op slechte weersomstandigheden aanwezig. Tijdens een korte druppelbui, die er in eerste instantie dreigend uitzag, werden de aanwezige ezels niet voorzien van een regendek.

7. Art 1.7 b (Bhvd): Degene die een dier houdt, draagt er zorg voor dat het dier slechts onder de hoede wordt gesteld van een persoon die kennelijk tot de verzorging in staat is.

Qua kennis is het lastig meetbaar of iemand wel of niet in staat is om zijn paard te verzorgen. Hier kunnen wij dus geen uitspraak over doen. Wat ons wel opviel is dat er twaalf paarden bij een heg – vermoedelijk een rhododendron - werden gepositioneerd. De paarden konden hier gemakkelijk van eten en dat is ook enkele keren waargenomen. Een vraag aan de eigenaren of zij wisten of het een rhododendron was, kon niet worden beantwoord. Eenmaal thuis wees een zorgvuldige check (op basis van de beelden) uit dat het inderdaad om een rhododendron ging. Deze planten staan bekend als giftig voor paarden. Het gaat om zowel het blad als bloem, gedurende het gehele seizoen.

8. Art 1.7 c (Bhvd): Een dier dat ziek of gewond is, wordt onmiddellijk op passende wijze verzorgd.

1. Art 2.2 6^ lid Wet Dieren: Vervolgens geldt dat een ieder een hulpbehoevend dier de nodige zorg biedt.
2. Art 2.2 8^ lid Wet Dieren: Het is houders van dieren verboden aan deze dieren de nodige verzorging te onthouden.

Er zijn diverse gewonde paarden aangetroffen die helemaal geen zorg ontvingen. Het ging in alle gevallen om vleeswonden. Paarden die hulpbehoevend waren omdat ze verstrikt in hun touw zaten, werden in de meeste gevallen niet geholpen door hun eigenaar.

9. Art:. 1.7 e (Bhvd): Degene die het dier houdt draagt er zorg voor dat een voor dat dier toereikende hoeveelheid gezond en voor de soort en leeftijd geschikt voer krijgt toegediend op een wijze die past bij het ontwikkelingsstadium van het dier.

Vrijwel alle paarden stonden op gras. Veel paarden konden de grond niet bereiken vanwege het korte aanbinden. Waar het wel kon, was het bereikbare stuk gras zeer beperkt en vaak al snel weggetrapt door de stressvolle paarden. Er is slechts bij vier paarden hooi gezien.

10. Art 3.12, eerste lid onderdeel d, en tweede lid (Bhvd): Degene die een tentoonstelling, beurs of markt als bedoeld in artikel 3.7, tweede lid, organiseert, draagt zorg voor geschikte huisvesting van dieren gedurende de tentoonstelling, beurs of markt, die voldoet aan de artikelen 1.5 tot en met 1.8 en het eerste lid, met dien verstande dat dieren als bedoeld in onderdeel d niet worden toegelaten. Volgens onderdeel d betreft dit een hoogdrachtig of zogend dier.

Er zijn acht zogende veulens aangetroffen. Ondanks een melding bij de organisatie is niet waargenomen dat er ingegrepen is. Er zijn een aantal drachtige merries aangetroffen, maar deze konden niet met zekerheid als hoogdrachtig worden aangemerkt.

11. Art 3.14, zesde lid (Bhvd): Degene die een tentoonstelling, beurs of markt, als bedoeld in artikel 3.7, tweede lid, organiseert, draagt zorg voor een veterinaire gezondheidscontrole van de dieren voordat toegang wordt verstrekt en laat geen dieren toe verdacht van een besmettelijke ziekte of dieren met klinische verschijnselen van een besmettelijke ziekte.

Wij hebben niet alles kunnen waarnemen, omdat er al diverse paarden op de markt stonden toen wij aankwamen. Van de paarden die daarna op de markt kwamen hebben wij geen veterinaire toegangscontrole waargenomen. Sterker nog, wij konden geen dierenarts herkennen. Het enige wat wel werd gedaan is een (ontoereikende) controle op chip en paspoort. Uit een papiertje bij de ingang werd ons duidelijk dat er enkel op chip en paspoort werd gecontroleerd. Navraag bij de dierenarts (nadat wij hem met behulp van de marktmeester hadden opgespoord) leverde niets op. Hij weigerde ons te woord te staan. Het is niet overbodig te melden dat de betreffende dierenarts al jaren niet praktiserend meer is. Navraag bij zes handelaren die al vroeg op de markt stonden, leerde ons dat zij geen dierenarts hebben gezien. Zij hebben ook geen veterinaire controle gehad.

Op de markt is een hoestend paard en een paard met een snotneus aangetroffen. De oorzaak kan onschuldig zijn, maar dat had de dierenarts dus moeten vaststellen. Helaas is dat niet gebeurd. Opvallend detail was dat áls er wel zieke dieren waren aangetroffen, zij gewoon op de markt mochten blijven staan. Zo bleek althans uit onderstaande foto:

12. Art. 3.17 (Bhvd): Bij de verkoop of aflevering van een gezelschapsdier, wordt aan een koper of degene aan wie de aflevering plaatsvindt schriftelijke informatie over het verkochte of afgeleverde gezelschapsdier verstrekt teneinde hem in staat te stellen het gezelschapsdier zo goed mogelijk te verzorgen. Deze informatie heeft in ieder geval betrekking op de verzorging, de huisvesting en het gedrag van het gezelschapsdier en de kosten die gemoeid gaan met het houden van het gezelschapsdier.

Er zijn meerdere transacties geweest. Bij geen enkele transactie die wij hebben geobserveerd is informatie verschaft over het paard.

13. Art 3.18 (Bhvd): Bij de verkoop of aflevering van een gezelschapsdier, wordt aan de koper of degene aan wie de aflevering plaatsvindt alle relevante informatie verstrekt met betrekking tot de gezondheidsstatus van het verkochte of afgeleverde gezelschapsdier, waaronder ten minste het bewijs van inenting, bedoeld in artikel 3.15, onderdeel b.

Zie antwoord bij 12. Aanvullend hierop werden er wel paspoorten overhandigd.

14. Art 3.19 (Bhvd): Een gezelschapsdier wordt niet verkocht aan een persoon jonger dan zestien jaar.

Er zijn geen transacties waargenomen aan een persoon die (vermoedelijk) jonger was dan zestien jaar.

15. Transportverordening

1. Art 3 stelt dat het verboden is dieren te vervoeren op zodanige wijze dat het de dieren waarschijnlijk onnodig lijden berokkent.
2. Art. 2, onder a, hoofdstuk 1, Bijlage 1: Alleen de dieren die geschikt zijn op eigen kracht pijnloos te bewegen of zonder hulp te lopen mogen worden vervoerd.
3. Art. 1.8 a t/m f, hoofdstuk 111, bijlage 1: Het is verboden dieren te slaan of te schoppen, op een bijzonder gevoelig deel van het lichaam op zodanige wijze druk uit te oefenen dat het de dieren onnodig pijn of onnodig lijden berokkent; de dieren bij de poten, staart of vacht op te tillen of voort te trekken; opzettelijk dieren te hinderen die gedreven of geleid worden door een gedeelte waar doorstroming nodig is.
4. Art. 1.10 en 1.11 hoofdstuk lll. Bijlage 1: Markten of verzamelplaatsen dienen, zo nodig, voorzieningen te verstrekken voor het aanbinden van dieren. Dieren die dit niet gewend zijn, mogen niet worden aangebonden. De dieren moeten toegang tot water hebben en de dieren moeten kunnen liggen.
5. Art. 1.3 en art 1.6 hoofdstuk 111, Bijlage 1: tijdens de verplaatsing van het laden en lossen moet letsel en lijden worden voorkomen en opwinding en stress tot een minimum worden beperkt. Vloeren mogen niet glad zijn en er moet passende verlichting aanwezig zijn.

Er zijn meerdere incidenten waargenomen waarbij paarden onnodig hard werden geslagen. Helaas hebben wij het uitladen deels gemist. Het inladen hebben wij vanuit oogpunt van veiligheid niet gefilmd, daar het inladen op 200-300 meter van de markt gebeurde zonder de bescherming van het toekijkend publiek. De sfeer op de markt was, zoals eerder genoemd, zeer grimmig en agressief te noemen.

Het aanbinden van de paarden was niet veilig. Er zijn ruim dertig paarden losgebroken, diverse paarden hebben zich verwond, de meeste paarden konden niet liggen en het overgrote deel van de paarden hadden geen toegang tot drinkwater.

16. Daarnaast is het van belang er zorg voor te dragen dat gevaar voor mens en dier worden voorkomen.

Er zijn ruim dertig paarden losgebroken. Sommige van deze paarden baanden hun weg door het publiek, waar zich ook kinderen en minder mobiele mensen tussen bevonden. Ook voor de paarden zelf waren er diverse onnodige gevaren. Allereerst zorgde de wijze van aanbinden voor gevaarlijke situaties. Er zijn onderling veel trappen uitgedeeld. Diverse paarden hebben van een giftige heg gegeten. En er stond een paard op de rand van een steile sloot, doordat hij zich aan de andere kant van het hek heeft kunnen wurmen.

Hieronder volgt een overzicht van de afspraken gemaakt in het Protocol Welzijn Paardenmarkten. Daarbij lees je per afspraak hoe we de Paardenmarkt Oudeschoot hierop beoordeeld hebben.

1. Er is een controle bij de aanvoer van elk paard door een dierenarts. Paarden met verwondingen, tekenen van verwaarlozing en/of mogelijk infectieuze ziekten worden niet toegelaten;

Wij hebben niet alles kunnen waarnemen, omdat er al diverse paarden op de markt stonden toen wij aankwamen. Van de paarden die daarna op de markt werden gebracht hebben wij geen veterinaire toegangscontrole waargenomen. Sterker nog, wij konden geen dierenarts herkennen. Het enige wat wel werd gedaan is een (ontoereikende) controle op chip en paspoort. Uit een papiertje bij de ingang werd ons duidelijk dat er enkel op chip en paspoort werd gecontroleerd. Navraag bij de dierenarts (nadat wij hem met behulp van de marktmeester hebben moeten opsporen) leverde niets op. Hij weigerde ons te woord te staan. Het is niet overbodig te melden dat de betreffende dierenarts al jaren niet praktiserend meer is. Navraag bij een zestal handelaren die al vroeg op de markt stonden, leerde ons dat zij geen dierenarts hebben waargenomen. Zij hebben ook geen veterinaire controle gehad. Er zijn ook diverse paarden aangetroffen die als verwaarloosd konden worden aangemerkt.

2. Paarden die een gecoupeerde staart hebben worden niet toegelaten, met uitzondering van paarden die zijn gecoupeerd vóór 1/9/2001;

Er zijn geen paarden bij de ingangscontrole aangeboden met een gecoupeerde staart.

3. Er is beschikking over voldoende vers drinkwater en de paarden moeten de gelegenheid hebben te drinken;

Er was op deze markt wel drinkwater aanwezig. Er stonden meerdere grote emmers, die ruim 100 liter water per stuk konden dragen, verspreid over de markt. Voor het oog leek het alsof de paarden er bij konden, maar uit een zorgvuldige observatie bleek dat 7 op de 8 paarden er niet bij konden.

4. Alle paarden hebben de beschikking over ruwvoer van goede kwaliteit en de paarden moeten regelmatig de gelegenheid hebben te eten;

De voedselvoorziening was dramatisch te noemen. De paarden stonden weliswaar op het gras, maar veel paarden konden de grond niet bereiken vanwege het korte aanbinden. Waar het wel kon, daar was het bereikbare stuk gras zeer beperkt en vaak al snel weggetrapt door stressvolle paarden. Er is slechts bij vier paarden hooi gezien.

5. De paarden staan op een geschikte, niet gladde ondergrond;

Vrijwel alle paarden stonden op een geschikte ondergrond, namelijk gras.

6. De paarden en pony’s dienen op een, voor het dier, veilige manier aangebonden te zijn. De paarden mogen niet langer dan acht uur achter elkaar aangebonden staan. Om beweging mogelijk te maken dient een uitloopmogelijkheid in de nabijheid van de paardenmarkt aanwezig te zijn (b.v. monsterbaan);

Het aanbinden van de paarden was op deze markt dramatisch te noemen. Er zijn meer dan dertig paarden losgebroken. Het aanbinden was te kort, vooral ook omdat de ijzeren stang – waar het touw aan vastgeknoopt werd – te hoog was. Paarden hadden hierdoor geen ruimte om te liggen. Daarnaast konden paarden zich vastdraaien en verwonden aan de ijzeren stang.

Er was geen duidelijk herkenbare monsterbaan aanwezig. Navraag bij de organisatie leerde dat de Peperstraat hiervoor bedoeld was. Dit was echter een drukke straat, maar is ook zonder de drukte niet geschikt als monsterbaan. De straat werd dan ook vrijwel niet gebruikt voor het monsteren. Dit gebeurde gewoon op de paardenmarkt zelf, tussen het publiek in.

7. De afstand tussen publiek en paarden moet zodanig zijn dat ongelukken voorkomen worden;

Er was niets dat het publiek afschermde van de paarden. De afstand was dus zo groot als men het zelf liet, of kon laten.

8. Onnodige onrust (door bv. lawaai van kermisattracties) voor de dieren die tot vluchtgedrag kan leiden dient te worden vermeden;

De ligging van de markt schermde de paarden in ieder geval af van het gemotoriseerde verkeer. De paarden stonden wel tegen een feesttent aan. De paarden aan de zijkant van de tent hadden weinig last van geluid of beweging uit deze tent. De paarden bij de ingang van deze tent hadden wel degelijk last van de in- en uitlopende mensen. De muziek in de tent stond vrij laag, waardoor de geluidsoverlast voor de paarden beperkt was.

9. Op een centrale plaats op de markt is voorlichting beschikbaar over het houden van paarden;

Er was geen voorlichting beschikbaar.

10. Het aanbieden van een dier als prijs, direct of indirect, via een verloting o.i.d is niet toegestaan;

Er zijn geen dieren aangeboden als prijs.

11. Dieren die op welke wijze dan ook een gevaar vormen voor zich zelf, andere paarden of bezoekers moeten van de markt worden verwijderd of apart worden gezet.

Er waren tientallen paarden die niet op de markt hadden mogen staan, omdat zij een gevaar voor zichzelf, andere paarden of bezoekers vormden. In géén van de gevallen is er ingegrepen door de organisatie of de handelaren zelf.

De paardenmarkt schiet ernstig tekort in diverse artikelen van de wet- en regelgeving. Met name de veterinaire toegangscontrole, het voorzien van drinkwater en voeding, en de ernstige hoeveelheid stress springen in het oog. Hieronder een korte toelichting.

Veterinaire toegangscontrole

Er was een dierenarts en een assistent aanwezig om voor de verplichte veterinaire toegangscontrole te zorgen. Het is niet waargenomen dat de twee heren enige vorm van controle hebben uitgeoefend, laat staan een veterinaire controle. Navraag bij handelaren leerde ons dat men niet eens wist dat er een dierenarts was. De wijze waarop de dierenarts weigerde om ons te woord te staan, gaf ons sterk de indruk dat hij dondersgoed wist dat zijn handelen niet toereikend was.

Voeding en drinkwater

Bij aankomst op de markt raakten wij hoopvol gestemd. Er stonden ongeveer dertig grote emmers (100 liter) drinkwater verspreid over de markt. Helaas bleek het in de praktijk wederom niet te werken. Zeker 7 van de 8 paarden konden niet bij het drinkwater, omdat ze er te ver vanaf stonden of omdat het aanbinden dusdanig kort was dat ze er niet bijkonden.

Er waren een aantal ruwvoer balen aanwezig. Deze stonden bij een schuur op het grasveld. Deze werden gebruikt als zitplaatsen voor handelaren. Er is slechts bij vier paarden waargenomen dat er ruwvoer werd gegeven. Het gras, waar de paarden op stonden, was in veel gevallen niet of zeer beperkt bereikbaar voor het paard. In de andere gevallen hadden de paarden het gras al snel kapot getrapt door de stress.

Overmatige stress

Het was een zeer onrustige markt. Er zijn meer dan dertig paarden losgebroken en tal van pogingen tot waargenomen. Er zijn onderling veel trappen uitgedeeld, diverse verwondingen geteld en de mate van graven was zeer ernstig te noemen.

Zogende veulens

Er zijn acht zogende veulens waargenomen. De marktorganisatie is hiervan op de hoogte gesteld, maar heeft niet ingegrepen. Na de melding zijn er zelfs nog een aantal nieuwe zogende veulens waargenomen. Kenmerkend voor deze situatie is dat er ook een zogend veulen op de markt stond dat twee dagen eerder in Etten-Leur (230 km verderop) uiteindelijk van de markt is verwijderd. De betreffende eigenaren was goed uitgelegd dat het wettelijk niet geoorloofd is, maar twee dagen later doen ze het vrolijk weer.

Algehele conclusie

Dat paardenmarkten een achterhaalde traditie zijn, heeft de paardenmarkt in Oudeschoot volledig bewezen. Werkelijk op alle fronten was het een aanfluiting. De grimmige sfeer, de intimidatie van onze medewerkers en de vechtpartij tussen enkele handelaren zijn kenmerkend voor de omgang tussen de mensen. De manier waarop de (niet-praktiserende) dierenarts weigerde informatie te geven aan de medewerkers van de Dierenbescherming was tekenend. De overjarige dierenarts heeft zijn wettelijke taken niet uitgevoerd en zijn ethische taken volledig verwaarloosd. En tot slot de omgang met de paarden: wij hebben de laatste twee jaar nog niet zo’n onrustige markt gezien. Het stressgehalte was torenhoog. Tal van paarden die losbreken, elkaar schoppen en diepe kuilen graven van de stress. En wat dacht je van de aanwezigheid van acht zogende veulens. Het staat letterlijk in de wet dat dit niet mag, maar er is niemand die daar op acteert. Tot slot is de zeer ontoereikende voorziening in water en voeding schrikbarend. Voor het ongetrainde oog leek het wellicht iets, maar vrijwel geen enkel paard had daadwerkelijk de beschikking over water en voer. Een aantal paarden die dat wel had, zat dan weer te knabbelen aan een giftige heg.

Nee, de paardenmarkt in Oudeschoot heeft voor ons bevestigd dat er geen toekomst is voor deze handelsvorm. Zelfs bij afwezigheid van stressfactoren als een kermis en luide muziek vanuit de horeca hebben de paarden nog steeds zwaar te lijden door stress.