Leidraad Vogelgriep niet concreet genoeg

Nog altijd is vogelgriep een levensgroot probleem. Waar het voorheen een seizoensziekte was, die in het najaar de kop opstak en daarna weer verdween, hebben we tegenwoordig jaarrond te maken met de zeer besmettelijke vogelziekte. Het ruimen van pluimveebedrijven is aan de orde van de dag en grote populaties in het wild levende vogels lijden zwaar. Soorten waarvan na jarenlange inspanning de populatie weer enigszins herstelde, zuchten onder massale sterfte.

Landelijke regie

Daar komt bovenop dat landelijke regie in het aanpakken van dit mogelijke volksgezondheidsrisico bij wilde vogels ontbreekt. Dat zorgt voor risico’s voor de dieren, wegens het sterven van vele vogels waardoor broedkolonies verdwijnen. Maar ook voor mensen bestaat gevaar. Vogelgriep is een zoönose, met risico van mutatie en overdracht op mensen. Het ontbreken van een landelijke aanpak zorgt voor willekeur. Het is onduidelijk wie er nu verantwoordelijk is. Terwijl in de wet duidelijk staat dat kadavers van dieren die met een ziekte van categorie A besmet zijn, verwijderd moeten worden (en vogelgriep valt in die categorie), is niet duidelijk wie er daarvoor verantwoordelijk is. Met als gevolg dat terreinbeheerders en dierenhulporganisaties zoals de Dierenbescherming, die nu veel van de wilde vogels ophalen, tegen problemen aanlopen.

Vanwege het onacceptabele risico voor de volksgezondheid en onduidelijkheid is dat echter geen houdbare situatie. Dierenambulance-medewerkers zijn namelijk zelf verantwoordelijk voor hun beschermende maatregelen (uiteraard wordt dat verzorgd door de Dierenbescherming) en worden soms van het kastje naar de muur gestuurd met met vogelgriep besmette kadavers. Ook voor opvang of euthanasie van lijdende, besmette vogels ontbreekt ieder protocol.

Leidraad Vogelgriep

De Dierenbescherming keek dan ook reikhalzend uit naar de Leidraad Vogelgriep bij Wilde Vogels, waarop we lang hebben moeten wachten. In deze Leidraad hadden we concrete ideeën en voorstellen verwacht voor de aanpak van vogelgriep onder in het wild levende vogels, maar die ontbreken. In het document geeft het ministerie van LNV aan dat ook zij de problemen zien, en doorhebben waar de schoen wringt, maar oplossingen blijven vervolgens uit.

In de Leidraad is te lezen dat LNV goed heeft geluisterd naar de kritiek van terreinbeheerders en dierenhulporganisaties, in het vaststellen van de problematiek. Echter: een concrete landelijke aanpak en aanbeveling, zoals bij bijvoorbeeld Afrikaanse Varkenspest wel het geval is, ontbreekt. Er wordt nu, vanwege de decentralisatie, verwezen naar provincies. Maar gezien de duur en de omvang van het vogelgriepprobleem zou te verwachten zijn dat LNV de vogelgriep als een pandemie gaat beschouwen, en ook de daarbij horende verantwoordelijkheid neemt - zoals met de Afrikaanse Varkenspest wel het geval is. Ook is nu nog onduidelijk welke organisatie de uitvoerende taak gaat krijgen, en wat de langetermijnvisie nou precies is.

Onhoudbaar

In feite is de Leidraad een vaststelling van de huidige situatie, en een constatering van het feit dat die situatie onhoudbaar en niet toekomstbestendig is. Dezelfde constatering die terreinbeheerders en dierenhulporganisaties al maanden geleden trokken. We missen hierin dan ook de coördinerende rol die LNV op dit dossier zou moeten pakken: het daadwerkelijk oplossen van de problematiek en het bieden van concrete handvatten, protocollen en richtlijnen. In feite gaan we met deze Leidraad namelijk op dezelfde manier door als de afgelopen jaren. En dat terwijl de boodschap aan het ministerie duidelijk was: er is nú actie nodig.

De Dierenbescherming put wel hoop uit het feit dat de Leidraad niet definitief is, en kan worden bij- en aangevuld waar nodig. De hoop is dan ook dat de losse eindjes snel worden ingevuld, zodat de problemen écht kunnen worden aangepakt. Ook is de Dierenbescherming blij met de oprichting van een landelijke werkgroep ‘vogelgriep in wilde vogels’. We blijven graag meedenken.

Lees hier de Kamerbrief en de Leidraad