'Voor vogels is dit een lijdensweg'

Vogelgriep houdt Nederland in zijn greep. Dat merken we niet alleen op pluimveebedrijven, waar inmiddels al honderdduizenden dieren zijn geruimd, maar ook op de dierenambulances van de Dierenbescherming.

Door: Niels Kalkman Persvoorlichter

'Voor vogels is dit een lijdensweg'

Elke dag hijsen vrijwilligers zich in witte pakken om een gezondheidscrisis in de dop te bezweren, en om dieren te redden. Een dagje op de dierenambulance in Almere. "Voor vogels is dit een lijdensweg.”

Veelgestelde vragen over vogelgriep

In het Vogelhospitaal in Naarden zit de quarantaineafdeling propvol. Een brandgans loopt apatisch rondjes terwijl een ander uitgeteld in een hoekje zit. "95 procent van de vogels die we binnenkrijgen met vogelgriep overlijdt binnen drie dagen”, vertelt een medewerker van het Vogelhospitaal. "Deze leeft al 48 uur. Misschien is er nog hoop…”

Accepteer marketing cookies om deze video te zien

Klik hier om cookie voorkeuren aan te passen

Een brandgans met vogelgriep.

Hoop is er niet voor de vele andere vogels die de dierenambulance oppikt tijdens ritjes. In Almere zit er nog een specialistische opvang in de buurt, maar voor veel vogels die überhaupt al verdácht worden van vogelgriep, wacht er in de rest van het land bijna altijd euthanasie.

Voorzichtig

"Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn.” Dierenambulancemedewerker Ron hijst zich in een pak dat we allemaal kennen uit de begindagen van de coronatijd. Een witte overal, handschoentjes, een ffp2-mondmasker, hoesjes om de schoenen. "Vooral de hoesjes zijn belangrijk”, vertelt Ron. "Vogelgriep verspreidt zich via vogelpoep heel snel. Als je niet oplet, breng je het overal.” In een woonwijk in Almere zit een meeuw in een bakje. Hij doet geen poging om weg te vliegen. "Dit zegt voor mij eigenlijk al genoeg”, legt Ron uit. "Versuft, duf en verzwakt.” Hij doet de meeuw in een speciaal bakje. "Ik ben geen expert, maar dit lijkt me vogelgriep.”

“Deze leeft al 48 uur. Misschien is er nog hoop…”“

Vogelhospitaalvogel
Medewerker
- Vogelhospitaal

Ondertussen komen er twee nieuwe meldingen binnen. Op een basisschool is een verwond, jong katje aan komen lopen en een stukje verderop staat een man naast een gewonde zwaan in de stromende regen te wachten op Ron en Serena. Maar die meeuw… "Als er geen vogelgriep was, had je ze alle drie tegelijk kunnen helpen”, vertelt Serena. "Maar als deze meeuw vogelgriep heeft, en de zwaan niet, is er een kans dat ze elkaar besmetten in de ambulance.” En, benadrukt ze: "Ook zoogdieren kunnen ziek worden, dus ook het katje kan eigenlijk niet in dezelfde rit. We willen geen risico nemen.”

"Je kunt niet voorzichtig genoeg zijn.” Dierenambulancemedewerker Ron hijst zich in een pak dat we allemaal kennen uit de begindagen van de coronatijd.

Schoonmaken

En dus zit er niets anders op: de vogel wordt teruggebracht naar ‘het pand’ (de uitvalsbasis van de dierenambulance in Almere) en vanuit daar zo snel mogelijk doorgebracht naar het Vogelhospitaal en dan is het een kwestie van schoonmaken, schoonmaken en nog eens schoonmaken. Serena wijst op speciale ontsmettingsmiddelen die ze gebruikt om de bus en de hulpmiddelen te reinigen. Ze lacht. "Vroeger had ik smetvrees, dus ik ben een beetje extra voorzichtig. Dit ontsmettingsmiddel maakt ook het vogelgriepvirus dood. Maar het moet wel grondig en goed gebeuren.” Ook de witte pakken, overschoentjes, handschoenen en mondkapjes gaan in een aparte vuilniszak in een aparte container.

Onze dierenambulances (op de foto zie je medewerkers van Dierenambulance Midden Nederland) rijden voortdurend heen en weer voor vogelgriepslachtoffers.

Veel later dan ze zouden willen gaan Ron en Serena, ontsmet en wel, weer op pad. De kat wordt snel – veel sneller dan ze willen – gecheckt en meegenomen. Het diertje is ondervoed, heeft geen chip en heeft wat oude verwondingen. Maar eenmaal aangekomen bij de zwaan – waar een man in de regen een uur heeft staan wachten op de ambulance – blijkt die vogel gevlogen. "Op het water kunnen we er niet bij”, vertelt Ron terwijl hij tuurt naar een overduidelijk bloedende zwaan die een paar meter verderop op het water dobbert. Hij baalt zichtbaar. Had hij nou maar eerder kunnen komen… De overschoentjes die hij had aangetrokken, kunnen gelijk weer de afgesloten prullenbak in. "Alle vogelpoep hier kan besmet zijn.”

Besmetting

Het lijkt even rustig te worden op de meldkamer. Een aantal vogels – dat niet binnenin ‘het pand’ mag komen wegens risico op besmetting – gaat naar het Vogelhospitaal en er wordt koffie gezet. Tot er weer een melding komt: een meeuw op de busbaan in het centrum van Almere. Eenmaal aangekomen líjkt het in eerste instantie niet te gaan om een vogelgriepgeval, maar om ‘gewoon’ een aangereden vogel met een gebroken vleugel. "Maar je weet het niet”, benadrukt Serena, die zich in een inmiddels bekend wit pak hijst. "Misschien zat hij wel op de busbaan omdat hij verzwakt is door vogelgriep. Je kan het risico niet nemen.” Dus kijkt een vriendelijke melder wat verbaasd op als hij de gevonden vogel overhandigt aan een soort ruimtemannetje en direct infectiemiddel op zijn handen gespoten krijgt met het advies om zijn kleding grondig te wassen.

"Als er geen vogelgriep was, had je gewoon drie dieren tegelijk kunnen helpen", vertelt Serena.

Het is zwaar, geven Ron en Serena allebei toe, en ze komen veel leed tegen. "Soms zijn er dagen dat we alleen maar rijden voor vogelgriep. De ritten die we maken zijn erg seizoensgebonden, en eigenlijk is dit een rustige periode. Daar merken we niets van.” En ook het feit dat het grote deel van de vogels geeuthanaseerd wordt, is voor de twee heftig maar tegelijk op een opluchting. "Je ziet wat het met de vogels doet”, wijst Ron op de brandgans met zware neurologische verschijnselen. "Zo’n vogel in het wild? Dat is een lijdensweg. Die kan geen eten vinden en sterft langzaam van de honger. Dat kun je voorkomen met dit werk.”

"Vogelgriep beheerst de hele dag."


Maar toch: het gehannes met de pakken, de quarantaine, één vogel tegelijk, en áltijd het risico dat ze zelf ziek worden. "Vogelgriep beheerst de hele dag. Van het moment dat je instapt en kijkt of je genoeg ontsmettings- en beschermingsmiddelen mee hebt tot je uitstapt en kijkt of je het wel genoeg hebt ontsmet”, vertelt Ron. "Zo’n man op het strand, die de moeite neemt om ons te bellen, wil je eigenlijk niet zo lang laten wachten. En dat poesje… Wat als we nog drie vogelgriepgevallen hadden gehad?” Serena vult aan: "En met meerdere gevallen per dag, vliegen die witte pakken erdoorheen. Het is voor onze veiligheid, en die van de dieren, maar ze zijn ook niet gratis natuurlijk. Gelukkig krijgen we ze regelmatig als gift, maar ook in verzorgings- en ziekenhuizen zijn ze nodig. En dat is ook logisch.”

De zwaan werd later op de avond toch nog opgehaald en is toch nog naar het Vogelhospitaal in Naarden gebracht.

Accepteer marketing cookies om deze video te zien

Klik hier om cookie voorkeuren aan te passen


Hoe ziet de dag van een dierenambulancemedewerker eruit tijdens een uitbraak van vogelgriep?

Doe een gift

Steun de dierenambulances!

Onze dierenambulancemedewerkers zijn dag en nacht in touw. Ze verlenen eerste hulp aan zieke, gewonde en zwervende dieren en vervoeren deze naar dierenarts of dierenopvang.