Wintertips

Help dieren de winter door

Het wordt steeds kouder en donkerder. Hebben dieren dan extra hulp nodig? Het antwoord is: ja en nee. De meeste dieren redden zichzelf best in de kou. Ze hebben juist baat bij rust en ruimte. Huisdieren en dieren zoals weidedieren en kippen, kunnen wel wat extra hulp gebruiken in de winter. En sommige wilde dieren kun je ook wel een handje helpen...

Wintertips

Waarom helpen we niet álle dieren in de winter?

In wintertijden slinken de voedselvoorraden en bevriezen waterbronnen in de natuur. Voor sommige dieren in het wild is het moeilijker overleven, maar andere dieren, zoals egels, doen een winterslaap. Zolang ze veilig ergens liggen te 'slapen', laten we ze lekker met rust in de winter. Andere dieren hebben hun wintervoorraad op orde, zoals eekhoorns. Dieren zoals vossen, stadsduiven en meeuwen willen we niet tam maken. Dat kan een ‘plaag’ veroorzaken, met alle nadelige gevolgen voor de dieren van dien. Dus helpen of bijvoeren is niet altijd even handig, hoe goedbedoeld ook. Wat kun je wel doen? Lees het hieronder per diersoort.

WINTERTIPS VOOR HONDEN


  • Hebben honden in de winter buiten last van kou?

    Als het flink vriest kan het ook voor jouw hond koud zijn buiten. Het is dan ook belangrijk dat honden in beweging blijven. Vooral als ze in de sneeuw rollen en spelen. Droog na het uitlaten je hond goed af en zorg voor een plekje waar hij weer kan opwarmen.

  • Hebben honden last van koude voetzooltjes als er ijs ligt?

    In principe kunnen honden goed tegen kou buiten, maar het is wel slim om bij extreme kou de voetzolen in te smeren met vaseline of speciaal teer (verkrijgbaar bij de dierenarts). Dit dicht eventuele wonden en verhardt de zooltjes. En knip ook lange plukken haar weg bij de voetjes, zodat er geen ijspegels vast komen te zitten.

  • Kan het kwaad als honden sneeuw eten?

    Ja, sneeuw eten is niet goed voor een hond. Sneeuw kan darm- en maagklachten veroorzaken.

  • Mijn hond wil het ijs op, is dat slim?

    Nee, we raden het af om je hond op ijs te laten lopen! Honden kunnen niet beoordelen hoe sterk ijs is. Ze kunnen er dus zo doorheen zakken en onderkoeld raken. Ook kunnen ze uitglijden en zich lelijk bezeren. Laat je hond dus niet op ijs lopen.

  • Is pekel slecht voor honden?

    Ja, pekel is slecht voor honden. Sommige honden hebben de neiging om strooizout op te likken, let daarop want daardoor kan je hond een zoutvergiftiging krijgen.

  • Hoe kun je je hond veilig uitlaten in het donker?

    Loop je met je hond in een donker gebied? Zorg dat je hond verlichting heeft, zoals een lampje aan zijn halsband of een speciale lichtgevende halsband. Zo is hij ook zichtbaar in het verkeer… en kun je hem zelf sneller terugvinden (in een losloopgebied).

  • Wat hebben honden met antivries?

    Honden vinden de zoetige geur en smaak van antivries zeer aantrekkelijk. Ze hebben de neiging om het op te likken. Let op dat ze dit niet doen, want het is ontzettend giftig!

WINTERTIPS VOOR KATTEN

  • Hebben katten last van kou?

    In principe hebben katten buiten in de winter geen last van kou, maar het is wel belangrijk dat ze altijd naar binnen kunnen. Zorg er dus voor dat het kattenluikje naar behoren werkt. Als ze het buiten te koud vinden, blijven ze vanzelf wel binnen (als het om een huiskat gaat).

  • Waar schuilen katten die buiten zijn in de winter?

    Katten die graag buiten rondscharrelen, zoeken in de winter vaak schuilplekjes op. Check dus altijd of je niet per ongeluk een kat in je schuur verstopt hebt zitten en klop altijd op je motorkap. Onze dierenambulances komen regelmatig katten tegen die verstopt zaten onder de motorkap en die per ongeluk stukken zijn meegereden. Daar komen ze helaas niet altijd goed vanaf. Een klopje op je motorkap kan dus een hoop dierenleed voorkomen.

WINTERTIPS VOOR KONIJNEN

  • Moeten 'buitenkonijnen' als het vriest naar binnen?

    Als konijnen doorgaans buiten staan, is het niet slim om ze plotseling van een koude naar een warme ruimte (of andersom) te verplaatsen. Ze kunnen ziek worden van grote temperatuurverschillen. Zet je konijnen liever even in de de schuur. Als het niet zo erg vriest, kunnen ze in principe prima buiten blijven staan. Zorg voor extra stro, zodat ze zich daarin kunnen nestelen.

  • Kunnen konijnen tegen tocht?

    Nee, zorg altijd dat konijnen of knaagdieren niet op de tocht staan.

  • Eten konijnen in de winter anders?

    Zorg dat konijnen en knaagdieren voldoende vers water hebben (ververs het regelmatig en zorg dat het niet bevriest). Leg ook groenvoer in het hok dat goed tegen kou kan, zoals andijvie. Verder geef je konijnen gewoon wat je normaal ook geeft.

WINTERTIPS VOOR KNAAGDIEREN

  • Kunnen cavia's buiten staan in de winter?

    Sommige mensen houden hun cavia’s wel het hele jaar buiten, maar wij adviseren om cavia’s in de winter binnen te zetten. Ze hebben meer belang bij een warme omgeving dan konijnen. Verplaats ze (net als konijnen) niet in één klap naar een omgeving waar het temperatuurverschil groot is. Daar kunnen ze ziek van worden. Houd je je cavia’s toch buiten? Zorg dat voor een tocht- en vochtvrij hok met een dikke laag bodembedekking en zorg ervoor dat er meerdere cavia’s in het hok zitten. Zo kunnen ze elkaar warm houden.

  • Kunnen knaagdieren tegen tocht?

    Nee, zorg dat je knaagdieren op een tochtvrije plek staan.

  • Vindt mijn knaagdier het fijn bij de verwarming?

    Zet je knaagdier nooit te dichtbij een verwarming of andere hittebron. Daar kunnen ze niet goed tegen.

WINTERTIPS VOOR VOGELS (HUISDIEREN)

  • Waarom mogen vogels niet in dezelfde ruimte zijn als een gourmetstel?

    In de meeste gourmetstellen zit een anti-aanbaklaag van PTFE. Dit geeft bij sterke verhitting een damp af die dodelijk is voor vogels. Overigens zit deze laag ook in sommige koeken- of wokpannen en tosti- of grillapparaten. Ze je vogels dus niet in de keuken.

  • Kunnen vogels tegen tocht?

    Nee, zorg dat je vogels niet op de tocht staan.

WINTERTIPS VOOR KIPPEN

  • Mogen mijn kippen in de winter naar buiten?

    Als het koud is mogen kippen best naar buiten, maar zorg dat je kippen van buiten naar binnen kunnen en andersom. We adviseren je wel om je kippen niet bloot te stellen aan vorst. Hun kammen en lellen kunnen bevriezen en dat is niet prettig.

  • Wat als het drinkwater van mijn kippen bevriest?

    Dan zet je vers drinkwater neer. Let inderdaad goed op dat je kippen, naast vers voer, beschikking hebben tot drinkwater.

WINTERTIPS VOOR PAARDEN EN SCHAPEN

  • Kunnen paarden en schapen goed tegen kou?

    Ja, weidedieren zoals paarden en schapen ontwikkelen een wintervacht waardoor ze goed tegen kou kunnen. Zorg wel altijd voor een droge ligplek, goed en genoeg voer en vers drinkwater.

  • Kan een geschoren paard in de winter buiten staan?

    Geschoren paarden hebben al snel een deken nodig, dus al helemaal als ze in de winter buiten staan.

  • Kun je paard gewoon borstelen in de winter?

    Als je een paard teveel borstelt, kan de bescherming van de wintervacht afnemen. Borstel ze dus niet te vaak in de wintermaanden.

WINTERTIPS VOOR GEITEN EN EZELS

  • Kunnen weidedieren zoals geiten en ezels goed tegen kou?

    Weidedieren zoals geiten en ezels kunnen niet goed tegen de kou en al helemaal niet tegen de regen. Hun vacht is niet waterdicht. Zorg voor een droge en tochtvrije stal.

  • Mogen geiten en ezels wel naar buiten in de winter?

    Ja, het is zelfs belangrijk voor deze dieren om af en toe een luchtje te scheppen. Zorg voor een uitloop, zodat ze kunnen spelen en bewegen in de wei.

  • Hoe moet de wei van je ezel of geit eruit zien?

    Een wei die alleen uit drassig gras bestaat is niet geschikt voor je ezel of geit. Ze kunnen daar gezondheidsproblemen van krijgen. Je lost dit op door een stukje van de wei te bestraten. En zorg voor klim- en klautermogelijkheden voor je geiten.

  • Hoe ziet de leefomgeving van een ezel eruit?

    Per ezel kun je uitgaan van een droge stal van minimaal 8 m2. Verder is het voor een ezel fijn als hij zelf in en uit de stal kan lopen.

  • Is het warm genoeg in de stal voor geiten en ezels?

    Als het er droog- en vochtvrij is wel. Zorg wel voor een extra laag stro en hooi op de grond.

WINTERTIPS VOOR OVERIGE HUISDIEREN

  • Kunnen lama’s en alpaca’s goed tegen kou?

    In principe wel, maar ze hebben wel een droge ligplek nodig. De vacht van alpaca’s en lama’s biedt veel bescherming, maar het is wel zo prettig als ze droog kunnen liggen.

  • Kunnen struisvogels en emoes tegen kou en regen?

    Ja, struisvogels en emoes kunnen in principe goed tegen kou. Ze kunnen echter niet goed tegen regen. Het is daarom belangrijk dat ze droog kunnen blijven, bijvoorbeeld door een afdak.

WINTERTIPS VOOR TUINVOGELS

  • Wanneer voer je de vogels in de winter?

    Is de winter zacht? Dan redden vogels zich prima. Vogels in Nederland bouwen in de herfst een vetlaagje op. Hiervan leven ze in de winter. Dus bijvoederen is niet echt nodig. Dit is pas nodig als de temperatuur meerdere dagen onder nul is.

  • Wat voer je vogels in de winter?

    Geef liever geen brood aan de vogels. Brood is een waar dikmakertje, ongezond en te zout voor vogels. Vermijd ook andere producten met te veel zout. Zout droogt uit en dat is niet oké.
    Schaf speciaal vogelvoer aan, bijvoorbeeld met het logo van de Vogelbescherming erop of van Vivara.nl. In vogelvoer zonder bovengenoemde logo’s zitten soms afgekeurde pinda’s voor menselijke consumptie, geef dit niet: ze bevatten de schimmel aflatoxine en dat is slecht voor vogels.
    Geef ook geen margarine of producten waarin margarine zit verwerkt, dit werkt laxerend voor vogels.
    Plaats het voer in een voederhuis of hang een vetbol op (let op dat vogels niet in de netjes kunnen blijven hangen). Je kunt ook een beetje fruit geven. Gelieve op een voederplank.
    Ten slotte geven we graag antwoord op de veelgestelde vraag 'mogen vogels oliebollen?'. We raden het af om vogels oliebollen te geven. Het vet in oliebollen is zeer ongezond voor vogels.

  • Wat zijn de voordelen van een voederplank?

    Een voederplank kun je op een plek hangen waar natuurlijke vijanden niet bij kunnen. Je ziet ook makkelijk of er restjes blijven liggen of niet. Zo ja, haal deze restjes dan weg om schimmelvorming te voorkomen. Houd de voederplank ook goed schoon om ziekteverspreiding te vermijden.

  • Waarom kun je vogels beter niet teveel voeren?

    Als er voer blijft liggen, trek je dieren aan die je misschien liever niet in je tuin of huis hebt. Let daarom goed op of er geen restjes blijven liggen.

  • Moet je in de winter ook water aan vogels geven?

    Ja, water voor vogels in de winter kan zeker nuttig zijn . Veel waterbronnen kunnen bevroren zijn. Ververs het water dat jij geeft daarom ook regelmatig. En plaats gaas over het drinkbakje, zodat vogels hier niet in gaan badderen en onderkoeld raken. Is er toch ijs in het bakje ontstaan? Vergruis het ijs, dat kunnen vogels ook binnenkrijgen als water.

  • Waarom moet je in de winter geen metalen bakjes neerzetten?

    Metalen drinkbakjes kun je beter niet neerzetten, omdat vogels hieraan vast kunnen vriezen.

  • Waarom zijn nestkasten ook handig in de winter?

    Sommige vogelsoorten gebruiken nestkasten ook in de herfst en in de winter, .o.a. om te schuilen tegen de kou. Als je een tuin hebt, is het daarom nuttig om ook in de herfst en winter nestkasten te hebben hangen.

  • Welke planten zijn in de winter aantrekkelijk voor vogels?

    Op de website van de Vogelbescherming zie je een bessenkalender met welke bessen in de winter eetbaar zijn voor vogels. Met deze planten maak je je tuin ook in de winter aantrekkelijk voor vogels (en andere dieren, zoals insecten).

  • Kunnen vogels vastvriezen op het water?

    Dat kan zeker. Onze dierenambulances redden tijdens koude dagen regelmatig vogels van het ijs. Je kunt vogels een handje helpen door stro rondom het ijs en rondom wakken te leggen.
    Tref je onverhoopt een vastgevroren vogel aan? Probeer het dier dan nooit los te trekken, maar maak het ijs rondom de poten los door met een afgesloten pan of fles warm water het ijs te laten smelten.

  • Waar kan ik nog meer wintertips voor vogels vinden?

    Meer informatie vind je op de website van de Vogelbescherming met ook meer informatie specifiek over geschikt voer.

WINTERTIPS VOOR EENDEN

  • Wat kun je eenden het beste voeren?

    Geef eenden geen brood, dit is ongezond, een dikmaker en veel te zout. Je kunt beter eenden- of watervogelgraan geven. Eendengraan verschilt van kippengraan door de afwezigheid van scherpe producten, zoals gerst en haver en het heeft bijvoorbeeld milletzaad. Dit is te koop bij dierenwinkels.

  • Hebben eenden altijd zwemwater nodig?

    Het natuurlijke gedrag van eenden is afgestemd op water. Zo zwemmen eenden bijvoorbeeld met hun snavel op het wateroppervlak of net eronder. Op die manier halen ze voedsel uit het water. Ook wassen eenden zich uitgebreid in het water. Spetteren, poetsen, even kopje onder gaan, het komt je vast bekend voor. Als water in de winter bevroren is, zoeken eenden ander water in de buurt.

  • Kunnen eenden vastvriezen op het water?

    Dat kan zeker. Onze dierenambulances redden tijdens koude dagen regelmatig eenden en andere vogels van het ijs. Je kunt vogels een handje helpen door stro rondom het ijs en rondom wakken te leggen. Tref je onverhoopt een vastgevroren eend aan? Probeer het dier dan nooit los te trekken, maar maak het ijs rondom de poten los door met een afgesloten pan of fles warm water het ijs te laten smelten.

WINTERTIPS VOOR EGELS

  • Hoe kun je een egel helpen in de winter?

    Ruim in de herfst je tuin niet teveel op, want dan kunnen egels schuilplekken zoeken voor hun winterslaap. Ze verblijven graag onder een bladerdek of tussen het hout. Je kunt ook een egelhuisje plaatsen om in te overwinteren.

  • Wat doe je met egels als je ze in het najaar tegenkomt?

    Als je in de herfst egels tegenkomt, kun je ze helpen door een bakje kattenbrokken (droog of nat) te geven en een bakje water. Geef nooit melk!
    Zo kunnen egels een flinke vetlaag aanleggen om de winter mee door te komen.
    Kom je midden in de winter een egel tegen? Neem contact op met de dierenambulance in jouw buurt. Deze egels zijn vaak verzwakt en redden het niet alleen.

WINTERTIPS VOOR EEKHOORNS

  • Houden eekhoorns een winterslaap?

    Nee, eekhoorns houden geen winterslaap. Wel leggen ze vlak voor de winter een wintervoorraad aan, zodat ze in barre tijden nog wat te knabbelen hebben.
    In de winter doet de eekhoorn een stuk rustiger aan, daarom zie je ze dan ook minder vaak. Ze schuilen dan bijvoorbeeld in bomen.

  • Hoe kun je eekhoorns helpen in de winter?

    In schaarse wintermaanden kun je de eekhoorn verblijden met een voederplank met (goedgekeurde) pinda’s, zaden, noten en/of johannesbrood. Geef in elk geval geen gezouten noten, brood of melk, want dat is ongezond voor eekhoorns.
    Je kunt ook speciale voederkastjes aanschaffen voor eekhoorns.

WINTERTIPS VOOR VLEERMUIZEN

  • Houden vleermuizen een winterslaap?

    De meeste vleermuizen in Nederland houden wel een winterslaap. De dwergvleermuis verblijft bijvoorbeeld in de wintermaanden in de spouw van gebouwen en de rosse vleermuis zoekt een plekje op in holtes van dikke bomen. Ze hangen in de winter onderste boven.

  • Hoe kun je vleermuizen helpen in de winter?

    Je kunt speciale nestkasten voor vleermuizen aanschaffen en plaatsen, zodat ze een veilig en prettig plekje hebben om te overwinteren.

Vijverdieren en dieren

  • Waarom moet je bladafval uit je vijver halen?

    Bladafval kan verzuring veroorzaken in je vijver en dat is zeer slecht voor vijverdieren.

  • Hoe kun je vissen helpen in de winter?

    Vissen overwinteren het liefst in een dieper gedeelte in de vijver. Zorg daarom voor een deel dat zo’n 80 tot 120 cm diep is. Deze bodemlaag blijf vorstvrij en is geschikt om in te overwinteren. Laat vissen verder met rust in de winter.

  • Wat kun je doen als er een dier in je vijver zit vastgevroren?

    Trek nooit aan het dier, maar laat het ijs rondom de poten smelten door hier met een afgesloten pan of fles warm water overheen te gaan.

  • Doen vlinders aan een winterslaap?

    Vlinders zoals citroenvlinders en de dagpauwoog zoeken in het najaar een schuilplekje op in kruipruimtes, kieren en schuren. Ze houden een zogeheten ‘diapauze’. Ze lijken dan net dood, maar dat is niet zo! Het lichaam van de vlinder past zich aan, aan koudere temperaturen. Het is in de wintertijd belangrijk dat ze in de kou blijven, anders worden ze wakker uit hun winterslaap. Je kunt vlinders helpen door een insectennestkast op te hangen. Zo'n insectennestkast is natuurlijk ook fijn voor andere insectensoorten.

  • Hoe help je bijen en insecten in de winter?

    Je kunt insecten zoals bijen helpen aan een fijn schuilplekje door een insectennestkast op te hangen. En ruim je tuin niet teveel op, dan kunnen insecten schuilen in bladafval, holle stengels of hout. Verder helpt het om boomsoorten die in de lente veel stuifmeel geven (zoals knotwilgen) op tijd te knotten en te snoeien, zodat ze in het voorjaar mooi uitlopen. Het planten van bloemen die in het voorjaar uitkomen, helpt insecten ook vooruit. En laat bloemen zoals paardenbloemen staan (die groeien vanaf januari).

  • Doen bijen aan een winterslaap?

    Ja, bijen houden een winterslaap. Doorgaans doen ze dit in een soort nest. Je kunt ze helpen door je tuin niet teveel op te ruimen, zodat ze genoeg schuilplekjes kunnen vinden in het najaar of door een insectennestkast op te hangen. Zo'n insectennestkast is ook prettig voor andere insectensoorten.

Voor tips over dieren

Wat kan jij doen voor dieren in de winter. Waar moet je op letten in de zomer? En hoe kan jij dieren in je tuin helpen. Bekijk alle dierentips van de Dierenbescherming.

Meer tips bij het LICG
Zorgen voor dieren