Transport uitgelegde leghennen

In Nederland leven circa 43 miljoen kippen die gehouden worden voor de eierproductie. Deze kippen leggen gemiddeld zo’n 320 eieren per jaar. Zodra ze zijn ‘uitgelegd’, 18 maanden en rond de 400 gelegde eieren verder, dan wacht het slachthuis.

Wat wil de Dierenbescherming?

Ruim 365 miljoen runderen, schapen, geiten en varkens en zo’n 7,6 miljard kippen reizen jaarlijks door Europa. De lange transportduur levert de dieren veel stress op. De wet stelt geen eisen aan de maximale transportduur van veel dieren. De Dierenbescherming staat deze lange afstandsritten binnen het Beter Leven keurmerk niet toe.

Wat wil de Dierenbescherming?

  • Een verbod op langdurig transport
  • Een verbod van transport van dieren die bij het vangen gewond zijn geraakt
  • Zorgvuldiger en diervriendelijker vangen van de dieren

Na 400 eieren eindigen als soepkip

Leghennen zijn gefokt voor een hoge eiproductie, en hebben weinig vlees op de botten. Ze belanden dan ook meestal in de soep, of worden ingevroren geëxporteerd naar Afrika. Deze kip is zó goedkoop dat ze daar de lokale markt verdringt. Omdat er in Europa weinig markt is voor het vlees, leveren de dieren weinig op.

Daarom wordt een groot deel van de uitgelegde hennen helemaal naar Polen getransporteerd, omdat het slachten daar goedkoper kan dan in Nederland, België of Duitsland. Deze transporten brengen veel dierenleed met zich mee. In opdracht van de Dierenbescherming heeft Eyes on Animals in 2015 het vangen van kippen bekeken en een transport van uitgelegde hennen gevolgd van Nederland naar Polen. De bevindingen zijn terug te lezen in de rapporten Laden van hennen en Pluimveetransport NL – Polen.

Wat gaat er mis?

Het transport naar het slachthuis brengt veel dierenleed met zich mee.

  • Bij het vangen lopen hennen breuken en verwondingen op

    Hoe gaat het vangen in zijn werk? De pluimveehouder huurt bij een zogenaamd Pluimveeservicebedrijf (PSB) een vangploeg in om de legkippen in zijn stal te vangen, of doet dit samen met een groep kennissen of familie. Het vangen gebeurt als het donker is en de kippen slapen. Bij blauw licht, waarin de rustig blijven, pakken de vangers de kippen. De dieren schrikken op en de vangers moeten vaak achter ze aan om ze te pakken te krijgen.

    Een kip wordt bij de poten gepakt en hangt ondersteboven, bungelend aan de hand van een vanger. Vaak stoot de kip tegen de vloer of de hokinrichting wanneer de volgende kip met dezelfde hand wordt opgepakt. Als de vanger drie tot vier kippen te pakken heeft, doet hij ze in een vervoerskrat. Daarbij stoten de kippen vaak tegen de zijkant van het krat. Menigmaal komen vleugels, poten en kop bij het sluiten van de krat klem te zitten. Botbreuken, kneuzingen en huidbeschadigingen zijn het gevolg. En leghennen zijn al extra gevoelig voor botbreuken, omdat hun hoge eiproductie leidt tot botontkalking.


    Beklemde nek en vleugels - beeld: Eyes on Animals


    Kip wordt in smalle opening gepropt - beeld: Eyes on Animals


  • De hennen zitten dicht opeen in de kratten

    Legkippen worden meestal in stapelbare plastic kratten vervoerd, waarbij in elke krat 10 tot 15 kippen worden gestopt. Volgens de EU veetransportverordening heeft een kip van tegen de 2kg recht op 160 cm2. Dat is de oppervlakte van een ansichtkaart. Voor de hoogte van de krat zijn geen centimeters voorgeschreven. Wel is bepaald dat in de kratten voldoende ruimte moet zijn ‘om in een natuurlijke houding te staan zonder gehinderd te worden in hun natuurlijke beweging’.

    Over wat dit concreet betekent voor de hoogte van een krat verschillen de meningen, maar in de gangbare kratten is het voor de dieren niet mogelijk om rechtop te staan. De plastic kratten gaan na verloop van tijd kapot. Kapotte spijlen geven scherpe randen waaraan de kippen zich kunnen verwonden. De kratten moeten zo ontworpen zijn dat er altijd toegang is tot de dieren voor controle of verzorging. Maar de meeste kratten hebben alleen een opening aan de bovenkant. Op elkaar gestapeld in de vrachtwagen, kun je tijdens de rit niet meer bij de kippen komen, zonder de kratten af te laden.

    Kippen in gestapelde kratten - beeld: Eyes on Animals
    Gehavende kippen in krat - beeld: Eyes on Animals


  • De hennen kunnen onderweg niet of nauwelijks drinken

    Alleen voor transporten die langer dan 12 uur duren, is het verplicht om de dieren water aan te bieden. In elke krat zit dan een drinknippel. Maar als de krat erg vol is en/of er is weinig ruimte boven de kop waardoor de kippen niet rechtop kunnen staan, is het lastig voor elke kip om naar de kant van de krat met de drinknippel te komen.

    Dat er geen goed drinkwatersysteem bestaat om onderweg pluimvee te drenken, constateerde de EU zelf ook op een bijeenkomst over handhaving. Het transport zou daarom naar eigen zeggen beperkt moeten worden tot een maximum van 12 uur, maar vooralsnog is langer transport wettelijk toegestaan.

    Drinknippelsysteem - beeld: Eyes on Animals
  • De hennen lijden vaak onder de weersomstandigheden onderweg

    n de EU veetransportverordening staat dat dieren beschermd moeten worden tegen slechte weersomstandigheden, extreme temperaturen en klimaatveranderingen. In de praktijk is de klimaatregeling uitermate beperkt. 

    Gestapelde kratten achter windbreekgaas op veewagen – beeld: Eyes on Animals

    Oververhitting

    De kratten staan drie rijen breed op de wagen. Voor de twee buitenste rijen kan het goed zijn dat de zeilen aan de zijkant op koude dagen worden gesloten, maar in de kratten in de middelste rij kan het daardoor te heet worden bij gebrek aan frisse lucht. Op warme dagen lopen alle dieren in de wagens risico op oververhitting (hittestress), omdat de ventilatie in deze wagens zeer beperkt is.

    Kippen kunnen niet zweten. Ze raken hun warmte kwijt door te ademen. Bij hitte, helemaal als deze samen gaat met een hoge luchtvochtigheid, kunnen kippen hun warmte minder goed kwijt en is de kans op hittestress groot. Extra ruimte en frisse lucht zijn dan extra belangrijk.

    Onderkoeling

    Als de kippen nat worden en het is koud kunnen ze hun lichaamstemperatuur niet meer op peil houden en kunnen door onderkoeling sterven. Uitgelegde hennen zijn hier extra gevoelig voor omdat ze weinig vlees op de botten hebben, en hun verenkleed is aan het eind van de legperiode vaak beschadigd waardoor het niet goed isoleert. Het enige wat een chauffeur kan doen is op koude dagen de zijkanten van de wagen afsluiten met zeilen.

  • Het transport van hennen duurt dikwijls langer dan 4 uur

    Kip in uitwerpselen - beeld: Eyes on Animals

    Alle problemen worden ernstiger naarmate transporten langer duren. Dit verhoogt de kans op sterfte van de kippen. Omdat slachten en verwerken in Polen goedkoper is, gaat steeds meer pluimvee voor de slacht daarheen, wat al gauw 16 uur of nog langer rijden is. Onaanvaardbaar lang vindt de Dierenbescherming. Deze lange afstandstransporten moeten stoppen.

Wat wil de Dierenbescherming?

  • Een verbod op langdurig transport
  • Een verbod op transport van dieren die bij het vangen gewond zijn geraakt
  • Zorgvuldiger en diervriendelijker vangen van de dieren

We stellen de volgende verbeteringen voor:

  • De duur van het transport wordt beperkt tot maximaal 4 uur
  • Alle medewerkers van pluimveevangploegen volgen een goede dierenwelzijnscursus
  • Pluimveevangploegen komen onder leiding van een dierenwelzijnsopzichter
  • Er komt meer toezicht van de NVVA op het vangen en laden van pluimvee
  • Kratten zijn heel en schoon, en diervriendelijk ontworpen
  • Het slachthuis geeft een terugkoppeling van vang- en transportverwondingen aan de pluimveehouder

Meer info? Download ons uitgebreide rapport :

Uitgelegde hennen op transport? Hou het kort!

Zo kan het ook!

Menig legkippenhouder laat zijn dieren vangen en afvoeren naar de op dat moment best betalende slachterij, ook als dit een slachthuis ver weg is. Gelukkig zijn er ook initiatieven om het beter te doen.

Zo laat een 100-tal biologische legpluimveehouders, aangesloten bij Biomeerwaarde Kip, de kippen slachten in Nederland en bespaart ze daarmee een lange reis naar een buitenlandse slachterij ver weg. Het slachthuis koppelt informatie over vang- en transportverwondingen van de kippen terug aan de pluimveehouder, zodat deze gestimuleerd wordt om er op toe te zien dat het vangen zorgvuldig gebeurt.

Ook kippen van diervriendelijkere concepten zoals Rondeel en Kipster, die 3 sterren van het Beter Leven keurmerk krijgen, worden maximaal 3 uur getransporteerd. Het kippenvlees wordt o.a. verwerkt tot vleesproducten met 3 sterren van het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming. Als een pluimveeslachterij Beter Leven keurmerk-gecertificeerd is mogen ook 1- en 2-ster leghennen maximaal 4 uur worden getransporteerd.