Transport uitgelegde leghennen

In Nederland leven naar schatting 46,5 miljoen kippen die gehouden worden voor de eierproductie. Deze kippen leggen samen zo’n 10 miljard eieren. Zodra ze zijn ‘uitgelegd’, 18 maanden en 300 gelegde eieren verder, dan wacht het slachthuis.

Wat wil de Dierenbescherming?

Ruim 365 miljoen runderen, schapen, geiten en varkens en zo’n 7,6 miljard kippen reizen jaarlijks door Europa. De lange transportduur levert de dieren veel stress op. De wet stelt geen eisen aan de maximale transportduur van veel dieren. De Dierenbescherming staat deze lange afstandsritten binnen het Beter Leven keurmerk niet toe.

Wat wil de Dierenbescherming?

  • Een verbod op langdurig transport
  • Een verbod van transport van dieren die bij het vangen gewond zijn geraakt
  • Zorgvuldiger en diervriendelijker vangen van de dieren
Leghennen

Na 300 eieren eindigen als soepkip

Steeds vaker gaan uitgelegde hennen op transport helemaal naar Polen, omdat het slachten daar goedkoper kan dan in Nederland, België of Duitsland. De dieren leveren weinig op.

Ze hebben weinig vlees op de botten. Ze belanden dan ook meestal in de soep, of gaan ingevroren als dumpkip naar Afrika. De kip is zó goedkoop dat ze de lokale markt verdringt.

Wat gaat er mis?

Het transport naar het slachthuis brengt veel dierenleed met zich mee. Het vangen gebeurt ruw en na het inladen zitten de kippen vaak nog urenlang dicht opeen gepropt in een veewagen zonder enige verzorging en onder dikwijls klimatologisch slechte omstandigheden. Als een kip al bij het vangen gewond is geraakt, is de lijdensweg nog veel groter.

In opdracht van de Dierenbescherming heeft Eyes on Animals het vangen van kippen bekeken en een transport van uitgelegde hennen gevolgd van Nederland naar Polen. De bevindingen zijn terug te lezen in de rapporten Laden van hennen en Pluimveetransport NL – Polen.

Dit zijn de 5 misstanden:

  • Bij het vangen lopen hennen breuken en verwondingen op

    Hoe gaat het vangen in zijn werk? De pluimveehouder huurt bij een zogenaamd Pluimveeservicebedrijf (PSB) een vangploeg in om de legkippen in zijn stal te vangen. Een dierenwelzijnstraining voor vangploegen is niet voorgeschreven. Het vangen gebeurt als het donker is en de kippen slapen. Bij blauw licht, waarin de kippen niets zien, pakken de vangers de kippen. De dieren schrikken op en de vangers moeten vaak achter ze aan om ze te pakken te krijgen.

    Bungelend ondersteboven

    Een kip wordt ruw bij de poten gepakt en hangt zo’n anderhalve minuut ondersteboven, bungelend aan de hand van een vanger. Vaak stoot de kip tegen de vloer of de hokinrichting wanneer de volgende kip met dezelfde hand wordt opgepakt. Als de vanger drie tot vier kippen te pakken heeft, duwt hij ze door de opening van een krat. Daarbij stoten de kippen vaak tegen de zijkant van de krat. Menigmaal komen vleugels, poten en kop bij het sluiten van de krat klem te zitten. Botbreuken, kneuzingen, ontwrichtingen en huidbeschadigingen zijn het gevolg.


    Beklemde nek en vleugels - beeld: Eyes on Animals


    Kip wordt in smalle opening gepropt - beeld: Eyes on Animals


  • De hennen zitten dicht opeen in de kratten

    De oppervlakte van een ansichtkaart

    Legkippen worden meestal in stapelbare plastic kratten vervoerd, waarbij in elke krat 10 tot 15 kippen worden gestopt. Volgens de EU veetransportverordening heeft een kip van tegen de 2kg recht op 160cm2. Dat is de oppervlakte van een ansichtkaart!

    De kratten worden op elkaar gestapeld, en met 540 kratten per vrachtwagen, gaan er per transport 5.400 kippen mee.

    Voor de hoogte van de krat zijn geen centimeters voorgeschreven. Wel is bepaald dat in de kratten voldoende ruimte moet zijn ‘om in een natuurlijke houding te staan zonder gehinderd te worden in hun natuurlijke beweging’. Over wat dit concreet betekent voor de hoogte van een krat verschillen de meningen en je ziet dan ook kratten in verschillende soorten en maten.

    Kippen in gestapelde kratten - beeld: Eyes on Animals

    Ondeugdelijke kratten in de praktijk

    • Plastic kratten gaan na verloop van tijd kapot. Bij opstapeling kunnen ze doorbuigen waardoor de stahoogte afneemt. Kapotte spijlen geven scherpe randen waaraan de kippen zich kunnen verwonden.
    • Tijdens het rijden over hobbels of hard door de bocht, vliegen de kippen tegen de wanden van de krat en tegen elkaar.
    • De kratten moeten zo ontworpen zijn dat er altijd toegang is tot de dieren voor controle of verzorging. Maar de meeste kratten hebben alleen een opening aan de bovenkant. Op elkaar gestapeld in de vrachtwagen, kun je tijdens de rit niet meer bij de kippen komen, zonder de kratten af te laden.


    De kippen zitten vaak in hun eigen uitwerpselen en kunnen daar over uitglijden, ondanks een antislipvloer in de krat.

    Gehavende kippen in krat - beeld: Eyes on Animals


  • De hennen kunnen onderweg niet of nauwelijks drinken

    Drinknippel niet bereikbaar

    In elke krat zit een drinknippel. Maar als de krat erg vol is en/of er is weinig ruimte boven de kop waardoor de kippen niet rechtop kunnen staan, is het lastig voor elke kip om naar de kant van de krat met de drinknippel te komen. In de praktijk komt er dan ook weinig terecht van het drenken van de kippen onderweg.

    Dat er geen goed drinkwatersysteem bestaat om onderweg pluimvee te drenken, constateerde de EU zelf ook op een bijeenkomst over handhaving. Het transport zou daarom naar eigen zeggen beperkt moeten worden tot een maximum van 12 uur, maar vooralsnog is langer transport wettelijk toegestaan.

    Drinknippelsysteem - beeld: Eyes on Animals

  • De hennen lijden vaak onder de weersomstandigheden onderweg

    De kippen moeten beschermd worden tegen slechte weersomstandigheden, extreme temperaturen en klimaatveranderingen. De ventilatie mag niet worden belemmerd bij het laden. Dit staat in de EU veetransportverordening.

    In de praktijk is de klimaatregeling uitermate primitief geregeld. De dieren staan op de wagen in feite bloot aan weer en wind. Als het regent, of erg koud is, wordt er over de kratten een dekzeil gehangen.

    Gestapelde kratten achter windbreekgaas op veewagen – beeld: Eyes on Animals

    Oververhitting

    De kratten staan drie rijen breed op de wagen. Voor de twee buitenste rijen kan het goed zijn het dekzijl er over te hangen, maar in de kratten in de middelste rij kan het daardoor te heet worden bij gebrek aan frisse lucht.


    Kippen kunnen niet zweten. Ze raken hun warmte kwijt door te ademen. Bij hitte, helemaal als deze samen gaat met een hoge luchtvochtigheid, kunnen kippen hun warmte minder goed kwijt en is de kans op oververhitting (hittestress) groot. Extra ruimte en frisse lucht is dan extra belangrijk.

    Onderkoeling

    Als de kippen nat worden en het is koud kunnen ze hun lichaamstemperatuur niet meer op peil houden en kunnen door onderkoeling sterven. Sterfte door onderkoeling is een belangrijke doodsoorzaak bij transport van pluimvee.

  • Het transport van hennen duurt dikwijls langer dan 4 uur

    Kip in uitwerpselen - beeld: Eyes on Animals

    Het risico op sterfte onderweg, als gevolg van warmtestress, wordt groter naarmate het transport langer duurt. Er is zelfs onderzoek dat een 19 maal hogere sterfte laat zien bij transporten langer dan 4 uur.

    Transport van 16 uur of langer

    Omdat slachten en verwerken in Polen goedkoper is, gaat steeds meer pluimvee voor de slacht daarheen, wat al gauw 16 uur of nog langer rijden is. Onaanvaardbaar lang vindt de Dierenbescherming. Deze lange afstandstransporten moeten stoppen.

Kortom, de trieste praktijk van miljoenen kippen: 19 uur onderweg, met een gebroken vleugel in een krat met de oppervlakte van een anschichtkaart.

Wat wil de Dierenbescherming?

  • Een verbod op langdurig transport
  • Een verbod van transport van dieren die bij het vangen gewond zijn geraakt
  • Zorgvuldiger en diervriendelijker vangen van de dieren

We stellen de volgende verbeteringen voor:

  • De duur van het transport wordt beperkt tot maximaal 4 uur
  • Medewerkers van pluimveevangploegen volgen een dierenwelzijnscursus
  • Pluimveevangploegen komen onder leiding van een dierenwelzijnsopzichter
  • Er komt meer toezicht van de NVVA op het vangen en laden van pluimvee
  • Kratten zijn heel en schoon, en diervriendelijk ontworpen
  • Het slachthuis geeft een terugkoppeling van vang- en transportverwondingen

Download ons uitgebreide rapport Uitgelegde hennen op transport? Hou het kort!

Bekijk de compilatiebeelden van Eyes on Animals van een transport naar Polen:

Transport uitgelegde hennen naar Polen


Eyes on Animals volgde in opdracht van Dierenbescherming een transport van uitgelegde hennen naar Polen. De kippen hebben verwondingen opgelopen bij het vangen en zitten opgepropt ik kratten. Ze kunnen niet drinken en zijn urenlang, soms wel 16 uur onderweg.

Zo kan het ook:

Menig legkippenhouder laat zijn dieren vangen en afvoeren naar de op dat moment best betalende slachterij, ook als dit een slachthuis ver weg is.Over de toestand waarin de hennen bij het slachthuis aankomen hoort hij meestal niets meer. Gelukkig zijn er ook initiatieven om het beter te doen.

Biomeerwaarde kip

Een 100-tal biologische legpluimveehouders laat de kippen slachten in Nederland en bespaart ze daarmee een lange reis naar een buitenlandse slachterij ver weg. Het slachthuis koppelt informatie over vang- en transportverwodingen van de kippen terug aan de pluimveehouder, zodat deze gestimuleerd wordt om er op toe te zien dat het vangen zorgvuldig gebeurt.

Rondeel kip

De kippen in de diervriendelijk ontworpen Rondeel stal worden ook in Nederland geslacht. Het kippenvlees wordt o.a. verwerkt tot vleeswaren die onder het Beter Leven keurmerk met 3 sterren van de Dierenbescherming. Ook hier is zo van de verwaarding van uitgelegde hennen een korte, vaste keten gemaakt, die voorkomt dat de uitgelegde hennen tegen dagprijzen lang op transport moeten naar een slachterij ver weg in het buitenland.

Novi Plus

Een 80-tal bedrijven die ouderdieren van vleeskuikens houden doen mee aan Novi Plus. Dit is een programma waarin pluimveebedrijf en slachterij aan extra eisen moeten voldoen. De kippen worden in Nederland geslacht en het slachthuis koppelt informatie over vang- en transportverwondingen terug om de pluimveehouder te stimuleren er op toe te zien dat dit zorgvuldig gebeurt.