Veelgestelde vragen over afscheid

We hebben om te beginnen dierenarts Claire Laane vijf veel gestelde vragen over euthanasie bij een huisdier voorgelegd.

Claire is dierenarts bij ons Dierenopvangcentrum in Enschede.

Dierenarts Claire Laane beantwoordt vijf veelgestelde vragen over euthanasie, je kunt de antwoorden hieronder ook lezen.

  • Wanneer besluit je over te gaan tot euthanasie?

    Op enig moment heeft jouw dier misschien ernstige klachten en daar ga je mee naar je dierenarts. Je dierenarts stelt een diagnose en bij bedenkt een behandelplan. Als dat goed werkt, nou dan ben je klaar. Maar soms worden de klachten erger, ondanks dat het behandelplan uitgevoerd wordt. En soms worden de klachten zodanig erg, dat het welzijn is aangetast. Wat is welzijnsaantasting? Dat is als het dier pijn heeft, het benauwd heeft, in zijn eigen uitwerpselen ligt of extreem bang is. Op dat moment ga je in overleg met jouw dierenarts. Deze zal aangeven wanneer en binnen welke marges het tijd is om een keuze te maken. Het blijft echter altijd maatwerk op basis van het individuele dier, jij als eigenaar en de omstandigheden waarin jullie je bevinden. De dierenarts zal je hierin begeleiden als vertrouwenspersoon, zoals hij dat tot nu toe altijd gedaan heeft bij de zorg voor jouw dier.

  • Waar moet je op letten bij het bepalen van het juiste moment?

    Op basis van de klachten van jouw huisdier zal je dierenarts verteld hebben wat in dit geval de welszijnsaantasting is van jouw dier. Een voorbeeld van welzijnsaantasting van jouw dier, is bijvoorbeeld pijn. Hoe herken je pijn? Pijn herken je natuurlijk doordat een dier kreupel loopt, maar het kan ook zijn dat een dier langzamer opstaat of minder beweegt. Een andere vorm van welzijnsaantasting is misselijkheid. Hoe herken je misselijkheid? Natuurlijk door braken, niet eten, smakken en het wegtrekken van de mondhoeken of kwijlen. Ook dat kunnen allemaal vormen zijn van misselijkheid. En benauwdheid, ook benauwdheid is een welzijnsaantasting van jouw dier. Benauwdheid kun je natuurlijk herkennen doordat een dier loopt te hijgen, dat zijn bek open is en misschien zelfs een beetje blauwe slijmvliezen heeft. Maar benauwdheid herken je ook door een net iets snellere ademhaling. Als al deze momenten van welzijnsaantasting niet voor even zijn, maar vaker gedurende de dag, of meerdere dagen per week, dan komt het moment dat je met je dierenarts moet overleggen of dit niet het juiste moment is om euthanasie als laatste behandeloptie in te zetten.

  • Hoe kun je je voorbereiden op euthanasie?

    Als huisdiereigenaar kun je over euthanasie dingen vinden op internet, of je kunt praten met familie en met vrienden, maar het is fijn om informatie te vinden die een beetje betrouwbaar is. De Dierenbescherming heeft hier betrouwbare informatie over dit onderwerp verzameld inclusief wat verhalen van mensen die het zelf hebben meegemaakt. Eén van de belangrijkste dingen die je ter voorbereiding kunt doen is in gesprek gaan met je eigen dierenarts. Hij zal met je spreken over wanneer het juiste moment is. Hier hoef je helemaal niet mee te wachten tot vlak voor het moment. Je kunt er ook mee beginnen op enig moment tijdens het leven, wanneer je daar een duidelijke kijk op hebt.

  • Hoe gaat euthanasie in zijn werk?

    Voor euthanasie wil je eigenlijk dat het dier er zo weinig mogelijk van merkt. Want je wil hem eigenlijk zachtjes heen laten gaan. Belangrijk daarbij is dus te kijken waar jouw dier het meest ontspannen is. Persoonlijk heb ik daardoor een voorkeur voor een thuiseuthanasie, maar dat is praktisch niet altijd mogelijk omdat je dierenarts misschien niet altijd per direct weg kan uit de praktijk.

    Het eerste stapje is dat het dier onder narcose gebracht wordt. Dit kan met een injectie in de spier, maar dit kan ook met een infuusnaaldje waardoor de vloeistof wordt toegediend. Vindt jouw dier dit allemaal een beetje spannend? Dan kun je met jouw dierenarts overleggen of het handig is dat hij van tevoren een pilletje krijgt of een gel waardoor hij al wat minder meekrijgt van al die handelingen. Belangrijk bij dit alles is ook dat jij jouw dier op dat moment kunt ondersteunen. Hoe rustiger jij blijft, hoe minder bevreesd jouw huisdier zal zijn. Als het dier onder narcose is, zal het via datzelfde infuusnaaldje de vloeistof krijgen waaraan het uiteindelijk overlijdt. Zijn ademhaling zal stoppen, zijn ooglidreflex zal stoppen en tenslotte stopt ook het hartje. En dan is hij overleden.

  • Wat gebeurt er na de euthanasie?

    Het lichaam van het dier moet na de euthanasie of gecremeerd worden of begraven. Begraven mag in sommige gemeenten. Over de mogelijkheden kun je het beste overleggen met jouw gemeente of kijk op hun website. Een voorbeeld is in je eigen tuin, voldoende diep, maar of dat mag verschilt dus per gemeente. Cremeren kan of bij een crematorium, met jouw dier alleen, samen met een paar andere dieren, of bij een groter bedrijf met een heleboel dieren tegelijk. Het proces is eigenlijk overal gelijk, dus maak die keuze bewust en kijk wat bij jou past, bij jouw portemonnee en bij jouw wijze van leven.

Meer informatie

Er is op het internet en in brochures al veel gezegd en geschreven over euthanasie en afscheid nemen van je dier. We wijzen je hier graag de weg naar voorbeelden van betrouwbare en behulpzame informatie.

  • Wat zijn de regels rond euthanasie van (huis)dieren?

    Wat is euthanasie? Wie beslist erover? Wie mag euthanasie uitvoeren en wanneer? Als je eenmaal met dit onderwerp wordt geconfronteerd duiken er veel vragen op. Het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren (LICG) heeft antwoorden op een groot aantal van deze vragen overzichtelijk op een rij gezet.

  • Wanneer is het juiste moment om je huisdier in te laten slapen?

    Over deze moeilijke vraag schreef dierenarts Hugo van Duijn het boekje 'Zijn we niet te vroeg?'. Van Duijn: "Met dit boekje hebben we getracht overpeinzingen en gedachtes bij het wel of niet afscheid nemen van uw huisdier naar voren te laten komen. Een hulpmiddel ook om tot een voor dier en mens wijs en verantwoord besluit te komen". Het boekje is af te halen bij de meeste dierenartsen, dus vraag ernaar.

  • Hoe ga ik om met het afscheid van mijn huisdier?

    In de brochure 'Woorden van troost', gemaakt door Magda Berman (auteur van het boek ‘Afscheid van mijn huisdier’) kun je een selectie van verhalen en gedichten uit haar boek vinden die je kunnen helpen bij het verwerken van het verlies, zeker als je het moeilijk vindt om er met anderen over te praten.

    De brochure is uitgegeven door -en te vinden op de website van- Reaal Dier & Zorg.

  • Hoe help ik kinderen bij het overlijden van een huisdier?

    Als een huisdier overlijdt, dan is dat een groot gemis. Het is voor jezelf vaak al lastig genoeg om dit te verwerken. Als een (jong) kind zijn of haar maatje verliest is dat ook een heel ingrijpende verandering. Hoe kun je het kind hierbij helpen? Het LICG geeft hierover advies. Van praktische tips tot hulpmiddelen die kunnen helpen het onderwerp bespreekbaar te maken.

  • Moet ik mijn andere huisdieren ook afscheid laten nemen?

    Als je naast het overleden dier nog andere huisdieren in huis hebt, kun je die helpen door ze ook afscheid te laten nemen. Het verschilt per dier, maar als hun huisgenoot of maatje ineens verdwijnt kunnen ze nog lang blijven zoeken. Als ze in de gelegenheid zijn om het overleden dier te zien is het meestal voor hen wel duidelijk dat deze niet meer leeft.

    Het is belangrijk om hierbij niks te forceren. Het ene dier heeft aan een blik voldoende, een ander zal langer nodig hebben en bijvoorbeeld willen ruiken en proberen om het overleden dier nog in beweging te krijgen. Er zijn situaties bekend waarbij een dier echt nog even blijft 'waken' bij zijn maatje, terwijl er ook dieren zijn die er niks van willen weten en uit de buurt blijven. Laat een dier zelf die keuze maken. Vervolgens troost vinden bij elkaar is natuurlijk prima, maar help je dier (en jezelf) daarna ook weer verder te leven door samen een nieuwe routine op te bouwen. Ga bijvoorbeeld een extra rondje wandelen of maak wat vaker tijd vrij om samen te spelen. Extra verwennen met snacks en lekker eten brengt gezondheidsrisico's met zich mee, dus wees daar voorzichtig mee.